Page 78 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Prevencija mlečne formule bazirane na izolatu proteina soje ne pre-
poručuju se kod odojčeta alergičnog na kravlje mleko, po-
Ekskluzivna prirodna ishrana (dojenje) tokom prvih četi- sebno mlađeg od šest meseci i sa nereaginskim tipom pre-
ri do šest meseci po rođenju i njen nastavak do kraja prve osetljivosti 13, 18, 26, 30 . Ukoliko se javi alergija na ekstenzivne
godine, pa i duže, prema preporuci Svetske zdravstvene or- proteinske hidrolizate, što se viđa u 5-10% slučajeva, prime-
ganizacije iz 2001. godine i Američke akademije za pedijatri- njuju se mlečne formule bazirane na amino kiselinama 6, 13,
ju iz 2022. godine do kraja druge godine, pa i nakon toga, 18, 26, 30 . Međutim, ako je prva alergijska reakcija na proteine
ima ključnu ulogu u prevenciji alergije na hranu u dečjem kravljeg mleka ili soje bila teška, ove formule se uključuju
uzrastu, dok drugi postupci, kao što su eliminacija visoko neposredno .
13
alergogenih namirnica majci tokom graviditeta i laktacije i
odlaganje započinjanja nemlečne (komplementarne) dete-
tu nakon navršenih šest meseci nemaju osnova 13, 26, 30, 37-41 . Prognoza
To se odnosi i na odojčad koja su porodično predisponirana
alergijama. Dokazano je da dojenje deteta tokom uvođenja Alergija na kikiriki, jezgrasto voće i animalnu hranu iz
nemlečne hrane bitno doprinosi razvoju antigenske tole- mora obično ostaje doživotno, dok je na ostalu hranu najče-
rancije . Izuzetak su prevremeno rođena odojčad, kojoj se šće prolazna pojava 44-49 . Tako, na primer, alergija na proteine
39
početak nemlečne ishrane pomera za period ekvivalentan kravljeg mleka, soje, jaja i pšeničnog brašna se kod oko 80%
ranijem rođenju. U cilju prevencije senzibilizacije na prote- dece gubi do pete godine 18, 27 . Pošto oko 50% odojčadi us-
ine kravljeg mleka ili soje za dohranu ili ishranu odojčeta postavlja toleranciju proteina kravljeg mleka sa navršenom
sa dokazanom alergijom kod jednog ili više srodnika prvog prvom godinom, ovaj uzrast se smatra optimalnim za pro-
reda, tokom prvih četiri do šest meseci se preporučuju mle- vokaciju tolerancije . Uslov za ovaj postupak kod dece koja
13
čne formule bazirane na ekstenzivnom proteinskom hidro- su imala reaginski oblik preosetljivosti je dokaz odsustva IgE
lizatu 26, 38-40 . Neka od skorašnjih istraživanja ukazuju da po- antitela na proteine kravljeg mleka . Međutim, kod dece sa
13
zitivan efekat u prevenciji i terapiji alergije na hranu imaju i težom alergijskom reakcijom, provokacija tolerancije se radi
probiotici . Međutim, za sada, izuzimajući atopijski derma- tek nakon 12-18 meseci od njenog zadnjeg ataka . Ukoli-
13
45
titis, nema preporuka za njihovu rutinsku primenu u tom ko tolerancija nije uspostavljena, provokacioni postupak se
smislu . ponavlja na 6-12 meseci 13, 18 . Isti pristup važi i za alergiju na
43
drugu hranu. Zbog rizika od teških alergijskih reakcija, uk-
ljučujući i anafilaktički šok, izvođenje ove procedure se ne
Terapija savetuje van hospitalnih uslova . U slučajevima alergije na
13
hranu po tipu anafilaktičkog šoka, provokacija tolerancije je
Osnovu terapije alergije na hranu čini eliminaciona di- kontraindikovana . Na kraju treba istaći da se kod značaj-
13
jeta 13, 26, 30 . Pored toga, u izraženim alergijskim reakcijama nog broja dece sa reaginskim tipom preosetljivosti na prote-
neophodna je primena antihistaminika, a u najtežim, adre- ine kravljeg mleka ili druge hrane u kasnijem uzrastu javljaju
nalina, glukokortikoida, inhalacionih beta-agonista i drugih astma i alergijski rinitis 26, 49 .
mera 26, 27, 30 . Ako je dete senzibilisano putem majčinog mle-
ka, odgovarajuća eliminaciona dijeta se savetuje majci 13, 40 .
Kod veštački hranjenog odojčeta, alergičnog na proteine
kravljeg mleka, primenjuje se mlečna formula bazirana
na ekstenzivnom proteinskom hidrolizatu 6, 13, 18, 26, 30 . Zbog
visokog rizika od senzibilizacije na proteine soje (30-50%),

Zaključak

Alergija na hranu je etiopatogenetski i klinički veoma heterogeno i kontinuirano sve češće patološko
stanje posebno prisutno kod dece najmlađeg uzrasta, a naročito kod nasledno predisponirane

odojčadi u prvih šest meseci po rođenju i na veštačkoj ishrani ili dohrani. Dijagnoza se zasniva na
detaljnoj ličnoj i porodičnoj anamnezi, kliničkom nalazu i laboratorijskim i drugim ispitivanjima u
skladu sa tipom alergijske reakcije i vrste tegoba bolesnika. Osnovu prevencije alergije na hranu čini
pravilna ishrana, a terapije eliminaciona dijeta. Iako može biti doživotna, alergija na hranu ispoljena
tokom detinjstva u najvećem broju slučajeva iščezava do navršenih pet godina. Kod značajnog broja
dece sa reaginskim tipom alergije na hranu u kasnijem uzrastu se javlja bronhijalna astma i alergijski
rinitis.

76 DOI: 10.5937/Galmed2308074R