Page 10 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

studijama na životinjama, prag toksičnosti kod ljudi ostaje Strategija pretraživanja koju je pripremio MJ za bazu poda-
uglavnom nepoznat . Prag će verovatno zavisiti od primar- taka MEDLINE je ovde predstavljena kao primer:
4
ne plućne patologije i terapije koju pacijent prima, budući
da mnogi lekovi imaju antioksidativna ili protivupalna svoj-
stva . Iako postoje neke smernice koje se razmatraju, kada
5
započeti i prekinuti inhalacionu terapiju kiseonikom prema
perifernoj zasićenosti kiseonikom (ispod 88% i iznad 92%
kod pacijenata s faktorima rizika za hiperkapniju izazvanu
kiseonikom, ili ispod 92% i iznad 96% kod pacijenata bez
faktora rizika), ne postoji konsenzus o graničnoj dozi inhali- Studije relevantne za ovaj sistematski pregled odabrane
ranog kiseonika (koncentracija u gasnoj mešavini koja se is- su iz rezultata pretrage primenom kriterijuma uključivanja
poručuje u masku za lice ili nazalni kateter, „zapremina pri- i isključivanja prvo na naslov i sažetak, a ako je to bilo dvo-
menjene mešavine gasova/vreme primene“) koja bi izazvala smisleno, čitan je i analiziran ceo tekst rada. Kada bi se svi
prve toksične promene u tkivima respiratornog trakta , što autori koji su vršili pretragu (MJ, SM, EB, NO i AA) saglasili sa
6
ima veliku važnost kada kliničar mora da propiše inhalacio- uvrštavanjem određenog rada, isti bi bio dalje obrađivan.
nu terapiju kiseonikom. Ako se svi istraživači koji su izvršili pretragu (MJ, SM, EB, NO

Cilj ovog sistematskog pregleda objavljenih kliničkih stu- i AA) nisu složili sa podobnošću studije, stariji autori (SJ i RV)
dija bio je da se utvrdi prag u smislu ukupne doze kiseonika, su konačnu odluku donosili konsenzusom.
primenjene pod normalnim pritiskom, inhalacijom koja iza- Studije odabrane na osnovu kriterijuma za uključivanje i
ziva prve kliničke znakove toksičnosti. isključivanje dalje su analizirane primenom kriterijuma kva-
liteta: modifikovane Jadadove skale za klinička ispitivanja ,
7
Newcastle Ottawa skale za opservacijske studije i prime-
8
Metode nom Hassan Muradovog alata za serije slučajeva i prikaze
9
Ovaj sistematski pregled je prethodno registrovan u Me- slučajeva . Bodovi prema ovim skalama određeni su za sve
đunarodnom registru sistematskih pregleda „PROSPERO“ odabrane studije, a zatim uzeti u obzir u diskusiji o podaci-
pod brojem CRD42021285512. ma.
Studije su uključene u ovaj sistematski pregled ako su Podaci iz članaka podobnih za pregled, nakon provere
zadovoljeni sledeći kriterijumi: pacijenti svih rasa, uzrasta kvaliteta, izdvojeni su u Excel tabelu sa sledećim kolonama:
i pola, koji primaju normobaričnu inhalacionu terapiju ki- (1) ID publikacije; (2) ID izveštaja; (3) inicijali autora; (4) ci-
seonikom, u bilo kom režimu doze, za bilo koju indikaciju, tat i kontakt detalji; (5) bodovanje prema skali za proveru
koji imaju toksične efekte inhalacione terapije kiseonikom s kvaliteta; (6) dizajn studije; (7) ukupno trajanje studije; (8)
pojavom simptoma toksičnosti nakon započinjanja inhalaci- rizik od pristrasnosti; (9) ukupan broj pacijenata; (10) starost
one terapije kiseonikom i izveštaji o rezultatima kliničkih is- pacijenata; (11) pol pacijenata; (12) koncentracija kiseonika
pitivanja, opservacionih studija ili studija slučaja, uključujući dostavljenog pacijentu u udahnutom vazduhu; (13) doza is-
i serije slučajeva. Kriterijumi za isključenje su bili: pacijenti poručenog kiseonika u L/min; (14) trajanje terapije kiseoni-
na mehaničkoj ventilaciji, slučajevi toksičnosti inhalacione kom tokom 24 h; (15) ukupno trajanje terapije kiseonikom
terapije kiseonikom navedeni u preglednim člancima, bez u danima; (16) indikacija za terapiju kiseonikom (glavna
detaljnog opisa, slučajevi toksičnosti inhalacione terapije bolest pacijenta); (17) simptomi toksičnosti kiseonika; (18)
kiseonikom kod drugih vrsta, objavljeni slučajevi ili studije znaci toksičnosti kiseonika; (19) parcijalni pritisak kiseonika
s nepotpunim podacima i slučajevi toksičnosti kod hiperba- u arterijskoj krvi (u mmHg ili kPa); (20) nivo slobodnih radi-
rične terapije kiseonikom. kala kiseonika u krvi ili drugim tkivima; (21) tretman toksič-
nosti kiseonika; (22) ishod tretmana toksičnosti kiseonika;
Relevantne studije su tražene u elektronskim bazama (23) smrtnost pacijenata izloženih toksičnim dozama kiseo-
podataka i u zbirci knjiga i časopisnih članaka u Univerzi- nika; (24) da li je akutni respiratorni distres sindrom opisan
tetskoj biblioteci Univerziteta u Kragujevcu, Kragujevac, kao posledica toksičnosti kiseonika; (25) pojava pneumonije
Srbija. Pretražene su sledeće baze podataka: MEDLINE nakon početka terapije kiseonikom; (26) znaci toksičnosti ki-
(Pubmed, pokrivenost od 1966. godine do danas), EBSCO seonika na rendgenskom snimku grudnog koša. Vrednosti
(Discovery Service, pokrivenost od 1944. godine do danas), date u procentima pretvorene su u stvarne brojeve pacije-
The Cochrane Central Register of Controlled Trials (Central) nata za analizu. Podatke su izdvojila četiri istraživača neza-
(Wiley Online Library, pokrivenost od 1966. godine do da- visno (MJ, SM, EB i NO), a dva istraživača (MJ i AA) sastavili u
nas), SCIndex, Scopus, Google Scholar i Registar kliničkih konačnu tabelu ekstrakcije. Nadzor nad procesom ekstrak-
studija sa ljudskim učesnicima (ClinicalTrials.gov do 11. maja cije vršili su SJ i RV.
2022). U elektronskim bazama podataka, relevantna istraži-
vanja tražilo je pet nezavisnih autora: MJ, SM, EB, NO i AA.

8 DOI: 10.5937/Galmed2305007J