Page 7 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

POREMEĆAJI SPAVANJA I NJIHOV UTICAJ NA

RAZVOJ CEREBROVASKULARNIH OBOLJENJA

SLEEP DISORDERS AND THEIR INFLUENCE ON THE

DEVELOPMENT OF CEREBROVASCULAR DISEASES

Ranko Raičević 1, 2 Uvod

1 Medicinski fakultet VMA, Univerzitet odbrane u Beogradu, Beograd, Retke, adekvatno dizajnirane kliničke studije potvrđuju
Srbija klinička zapažanja o povezanosti cirkadijalnog ritma i po-
2 Klinika za neurologiju, Vojnomedicinska akademija, Beograd, Srbija većane učestalosti kardiovaskularnih oboljenja, a posebno
iznenadne smrti, sa najvećim rizikom u ranim jutarnjim
Korespondencija sa autorom: časovima . Povezanost cirkadijalnog ritma i povećane uče-
1-3
stalosti cerebrovaskularnih oboljenja takođe postoji, ali je
Prof. dr Ranko Raičević
prisutna raznolikost javljanja pojedinih oblika cerebrova-
Klinika za neurologiju, Vojnomedicinska akademija, skularnih oboljenja u odnosu na cirkadijalni ritam. Tako,
Crnotravska 17, Beograd, Srbija rezultati istraživanja posvećenih ovom problemu sugeri-
ranko.raicevic1@gmail.com šu da period između 6 i 12 časova pre podne predstavlja
vreme sa najvećom učestalošću epizoda ishemijske bolesti
mozga 1, 4 , posebno tranzitornih ishemijskih ataka, dok se
sindrom intrakranijalne hemoragije (subarahnoidalna i in-
tracerebralna netraumatska hemoragija) javlja sa relativno
Sažetak podjednakom učestalošću u celom dvadesetčetvoročasov-
nom periodu 1, 4-10 .
Retke, adekvatno dizajnirane kliničke studije
potvrđuju klinička zapažanja o povezanosti U pokušaju objašnjavanja etiopatogeneze ovakvog sle-
cirkadijalnog ritma i povećane učestalosti da događaja pominju se različiti činioci i faktori, kao i fizio-
.
loški procesi koji inače prate cirkadijalni ritam
4- 6, 8-14
kardiovaskularnih oboljenja, a posebno iznenadne
smrti, sa najvećim rizikom u ranim jutarnjim U fokusu ovog rada su poremećaji spavanja kao mogući
časovima . Ista povezanost postoji i kada je reč etiopatogenetski faktor u razvoju cerebrovaskularnih obo-
1-3
o cerebrovaskularnim oboljenjima. Istraživanja ljenja. U radu se analizira doprinos i drugih značajnih čini-
ukazuju da se najveća učestalost epizoda ishemijske laca i procesa u vezi sa poremećajem spavanja, koji mogu
imati određeni značaj za nastanak cerebrovaskularnih obo-
bolesti mozga, posebno tranzitornih ishemijskih ljenja.
ataka, registruje u periodu između 6 i 12 časova pre
podne, dok se subarahnoidalna i intracerebralna
netraumatska hemoragija pojavljuju sa podjednakom Cirkadijalni ritam i arhitektura sna
učestalošću tokom 24 sata. U pokušaju da se
Razvojem elektrofizioloških dijagnostičkih procedura,
objasni etiopatogeneza ovakvog sleda događaja posebno polisomnografije, danas smo u stanju da pratimo
pominju se različiti činioci i faktori, kao i fiziološki električnu aktivnost moždanog parenhima. Uopšteno govo-
procesi koji inače prate cirkadijalni ritam. reći, postoje dva jasno odvojena stanja u periodu spavanja,
Ovaj rad fokusira poremećaje spavanja kao mogući i to period bez brzih pokreta očiju (nonrapid eye movement
etiopatogenetski faktor u razvoju cerebrovaskularnih - NREM) i period sa brzim pokretima očiju (rapid eye move-
1, 4, 5
oboljenja. U radu se, takođe, analizira doprinos i ment - REM) .
drugih značajnih činilaca i procesa koji mogu imati NREM faza preovlađuje tokom prve polovine noći, odno-
određeni značaj i biti u vezi sa poremećajem spavanja. sno perioda spavanja, a REM faza je dominantna u drugoj
polovini perioda sna. Međutim, ovo je samo gruba aprok-
Ključne reči: insomnija, moždani udar, srčani udar, simativna podela, a stvarno se tokom perioda spavanja
sleep apnea, faze spavanja, polisomnografija dešavaju brojne relativno tipične izmene pojedinih faza i
njihovih modaliteta, sa pratećom specifičnom električnom
aktivnošću moždanog parenhima, čije registrovanje ima

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2022; 1(3):7-12. 7