Page 62 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 1. Kliničke varijante GBS za objektivno merenje bola, te je samoprocena subjektivnog
doživljaja bola najčešće korišćena u kliničkoj praksi 14, 15 .
Akutna inflamatorna demijelinizaciona polineuropatija
Akutna motorna aksonalna neuropatija Procena jačine/intenziteta bola najčešće se vrši upotre-
Akutna senzomotorna aksonalna neuropatija bom unidimenzionalnih skala, kao što su vizualno analogna
Diplegija facijalnog nerva sa parestezijama skala, numerička skala, verbalna skala i skala izraza lica.
Većina stručnjaka predlaže korišćenje multidimenzional-
Akutna motorna neuropatija sa kondukcionim blokovima
nih skala, u formi upitnika, koji sem jačine bola, procenjuju
Inkompletne forme bolesti
i prirodu bola, lokalizaciju, kao i uticaj na funkcionalnost,
Faringo-cerviko-brahijalna slabost
svakodnevne aktivnosti, raspoloženje i spavanje. Najčešće
Miller-Fisher sindrom korišćen i najpoznatiji multidimenzionalni test je Makgilov
Akutna oftalmopareza (bez ataksije) upitnik (kratak upitnik o bolu).
Akutna ataksična neuropatija (bez oftalmoplegije)
Testovi koji su osmišljeni za pomoć u dijagnostici neuro-
CNS varijanta: Bickerstaff encephalitis
patskog bola razvijeni su na način da, osim intenziteta, ra-
zlikuju i vrste bola. Neuropatsku komponentu otkrivaju na
Dijagnoza GBS se postavlja na osnovu toka bolesti, kli- osnovu deskriptora, simptoma i specifičnih senzacija. Valid-
ničke slike, elektrofiziološkog pregleda i specifičnog nalaza ni upitnici koji se koriste kao skrining instrumenti prihvaćeni
u likvoru . Osnovni laboratorijski korelat radikularne lezije kao visoko senzitivni i specifični za neuropatsku komponen-
7
jeste postojanje albumino-citološke disocijacije u likvoru. tu bola su: test za detekciju bola (PD-Q) i Douleur Neuropat-
U diferencijalnoj dijagnozi GBS, posebno kod bolesnika sa hique 4 (DN-4).
atipičnom kliničkom prezentacijom, važno je isključiti akut-
ne neuropatije druge etiologije (toksične, metaboličke, in- Prilikom uzimanja anamneze neophodno je uvrstiti pita-
fektivne), lezije kičmene moždine i moždanog stabla, kao i nja o lokalizaciji, intenzitetu, kvalitetu, karakteru i vremen-
oboljenja neuromišićne spojnice i mišića . skom profilu bola, zajedno sa mogućim pogoršavajućim
8
faktorima. Istovremeno neophodno je detaljno ispitati paci-
Uporedo sa opštim principima lečenja kod bolesnika jenta o pratećim simptomima. Prilikom fizikalnog pregleda
sa umerenom do izraženom funkcionalnom onesposoblje- pacijenta potrebno je uraditi detaljan pregled procene funk-
nošću neophodna je i primena specifične imunoterapije, cionalnosti somatosenzornog sistema i odrediti prisustvo
humanih intravenskih imunoglobulina (IVIG) ili terapijskih negativnih (hipoestezija, palhipoestezija, termhipoestezija,
izmena plazme (TPE) 9, 10 . Rezultati velike, internacionalne, hipoalgezija) i pozitivnih: spontanih i evociranih simptoma
randomizovane studije su pokazali da oba vida imunotera- i znakova (tabela 2).
pije, IVIG i TPE, imaju jednaku efikasnost u lečenju obolelih
sa GBS .
11
GBS je bolest brzo progresivnog, monofaznog toka, sa Karakteristike bola u GBS
maksimalnim deficitom koji se kod 98% pacijenata dostiže Bol i drugi senzorni simptomi su faktori koji poveća-
četiri nedelje nakon njenog početka, iza čega sledi poste- vaju ograničenja obolelih od GBS 16, 17 . Bol je čest simptom
peni oporavak koji traje od nekoliko nedelja do više meseci. GBS, ali je nažalost obično zanemaren, jer je fokus kliniča-
Nedavno završene epidemiološke studije su pokazale da se ra usmeren na progresivnu slabost i životno ugrožavajuće
značajno poboljšanje stanja ili potpuni klinički oporavak sre- simptome, pre svega na respiratornu insuficijenciju. Što se
ću kod 41% pacijenata sa GBS mesec dana nakon početka tiče bola kao prvog simptoma bolesti, vrlo je značajno ista-
prvih tegoba, kod 86% obolelih posle 6 meseci, a kod 92% ći da su prethodna istraživanja pokazala da je to slučaj kod
pacijenata godinu dana nakon početka bolesti. Pokazano je oko 70% bolesnika .
18
da se i pored primene imunoterapije, recidivi GBS javljaju
kod 2-5% obolelih, dok se u nekim studijama relapsi opisuju Bol kod ovih bolesnika ima neuropatsku (usled oštećenja
u čak 10% slučajeva 12, 13 . U Srbiji je mortalitet u akutnoj fazi nerava i nervnih korenova), ali i nociceptivnu komponentu
bolesti tokom desetogodišnjeg praćenja iznosio 5,6% . Do (najčešće usled dugotrajne nepokretnosti bolesnika, infla-
2
sada je zabeleženo da su najčešći uzroci letalnog ishoda bili macije). Pretpostavlja se da su uzroci neuropatskog bola
septični šok i respiratorna slabost. spontana i abnormalna aktivnost mijelinizovanih senzornih
nervnih vlakana, disfunkcija tankih vlakana, senzitizacija,
ektopičko pražnjenje u dorzalnim ganglijama . U akutnoj
19
Procena intenziteta i vrste bola fazi dominira nociceptivni bol zbog inflamacije i aktivacije
nociceptora .
20
Bol treba posmatrati multidimenzionalno, te je trenut-
no opšte prihvaćen biopsihosocijalni model. Sama procena Prevalenca ukupnog bola, kao i različitih tipova bola,
i merenje bola moraju biti sagledane kroz prizmu svih na- značajno varira u različitim sprovedenim ispitivanjima i kre-
vedenih faktora zajedno. Samim tim, ne postoji instrument će se od 29% do 89% 21, 22 . Prevalenca neuropatskog bola u
ovom sindromu iznosila je od 9,6% do 85,5% . Ove studije
21

60 DOI: 10.5937/Galmed2411053S