Page 11 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

bolom i laboratorijski potvrđenim HZ ne razvijaju promene reaktivacije VZV u genikulatnom ganglionu. Karakteriše se
na koži. Ova varijanta HZ, koja se naziva zoster sine herpete, bolom u uhu i vezikuloznom erupcijom u predelu aurikule, u
je posebno čest uzrok dijagnostičkih grešaka . Najprecizniji spoljašnjem ušnom kanalu, ponekad i na prednje 2/3 jezika,
7
način da se postavi prava dijagnoza u ovim slučajevima je a ovi simptomi mogu biti praćeni vrtoglavicom, mučninom,
detektovanje porasta IgG i IgM antitela kod ovih osoba . oslabljenim sluhom, kao i istostranom paralizom facijalnog
31
Merenje specifičnih IgA antitela može takođe pomoći u di- nerva – Remzi Hantov sindrom . Pošto se kao potencijalne
28
jagnostici, pošto je kod akutnih infekcija nivo ovih antitela u komplikacije opisuju tinitus, otalgija, osteonekroza i gluvo-
porastu, čak i ranije u odnosu na IgM antitela . ća, neophodna je što ranija terapijska intervencija kod ovih
28
pacijenata . Pored napred pomenutog, pacijenti sa HZ ima-
31
Kod imunokompetentne dece i mlađih odraslih osoba, ju povećan rizik od pojave vaskulopatija, moždanih i srčanih
bol obično prolazi sa otpadanjem kruste, ali kod značajnog udara tokom prve 4 nedelje od početka bolesti, što dodatno
broja pacijenata može trajati mesecima, čak i godinama na- doprinosi morbiditetu i mortalitetu obolelih 28, 34 .
kon akutne erupcije . Postherpetična neuralgija je hronič-
7
na sekvela HZ i po definiciji se odnosi na bol koji perzistira Faktori rizika za nastanak teških formi HZ, koje prati po-
duže od 90 dana od pojave kožnih promena . Predstavlja većana učestalost kutane i/ili sistemske diseminacije i teži
28
najčešću komplikaciju HZ koja vremenom postepeno pro- oblici postherpetične neuralgije, obuhvataju: starost > 50
lazi. Samo se kod 1–2% pacijenata bol u zahvaćenoj regiji godina, umeren ili izražen prodromalni bol, prisustvo imu-
održava i godinu dana nakon akutne infekcije . Incidencija i nosupresije različite etiologije, uključujući i primenu imuno-
31
težina postherpetične neuralgije progresivno rastu sa godi- supresivne terapije. Takođe, određeni klinički znaci u ranim
nama starosti i obično se sreću kod pacijenata starijih od 50 fazama bolesti mogu nagovestiti nastanak komplikacija.
godina. Osim uzrasta, povećan rizik za nastanak ove kompli- U njih se ubrajaju: prisustvo satelitskih lezija (pojedinačne
kacije postoji kod osoba ženskog pola, prisustva više od 50 promene nalik varičeli izvan zahvaćenog dermatoma), teška
lezija, kranijalne ili sakralne lokalizacije promena, postojanja forma kutane erupcije, prisustvo promena u različitim faza-
prodromalnog bola i hemoragičnih vezikula. Takođe, osobe ma razvoja, zahvaćenost više dermatoma – multisegmental-
sa oftalmičkom formom HZ, praćenog keratitisom ili intra- ni HZ, poremećaj opšteg stanja i prisustvo meningealnih ili
okularnom inflamacijom, imaju povećan rizik za nastanak neuroloških znakova .
31
postherpetične neuralgije .
31
HZ u većini slučajeva ima dobru prognozu. Međutim, ako Dijagnostičke procedure
se izuzme bol koji se javlja u sklopu bolesti, kod oko 14% paci-
jenata dolazi do pojave komplikacija u koje se ubrajaju: dise- U najvećem broju slučajeva HZ ima tipičnu kliničku pre-
minacija promena izvan zahvaćenog dermatoma, Remzi Han- zentaciju, što omogućava postavljanje dijagnoze samo na
tov sindrom (Ramsay Hunt syndrome), herpetični meningitis/ osnovu kliničke slike, bez potrebe za dopunskim ispitivanji-
meningoencefalitis, oftalmološke komplikacije, superinfekcija ma. Kao što je prethodno pomenuto, kod imunokompro-
i visceralna diseminacija VZV . Prema rezultatima pojedinih mitovanih osoba može doći do diseminacije promena, koje
32
studija, procenjuje se da čak do 19,2% pacijenata sa HZ za- klinički podsećaju na varičelu. Takođe, pacijenti sa trans-
hteva bolničko lečenje, dok stopa mortaliteta iznosi 0,85% . plantiranim čvrstim organima imaju naglašenu sklonost ka
33
pojavi atipičnih formi bolesti, čak mogu i razviti sistemske
Diseminovana forma HZ se po pravilu javlja kod imuno- komplikacije bez prisustva kožnih manifestacija. Kod ovih
kompromitovanih osoba. Obično počinje kao dermatomska osoba dopunska laboratorijska ispitivanja su neophodna
erupcija sa diseminacijom u daljem toku, ali promene mogu radi postavljanja adekvatne dijagnoze .
35
od početka biti diseminovane i nalikovati varičeli. Kožne pro-
mene može pratiti i sistemska diseminacija sa zahvatanjem Brze dijagnostičke metode uključuju Polymerase Chain Re-
pluća, jetre i CNS, koja se kod 5–15% završava smrtnim is- action (PCR) i Direct Fluorescent Antibody (DFA) test. Real-time
hodom, najčešće kao posledicom pneumonije . Oftalmički PCR test odlikuje najveća senzitivnost i specifičnost, te stoga
30
HZ je udružen sa visokim rizikom od potencijalnih kompli- predstavlja metodu izbora u dijagnostici VZV. U situacijama
kacija, naročito u slučaju zahvatanja nazocilijarne grane kada PCR test nije dostupan, savetuje se primena DFA testa,
oftalmičkog nerva, na koju može ukazati Hačinsonov znak koji je manje specifičan i komplikovaniji za primenu. Iako je
(Hutchinson’s sign), tj. pojava lezija na vrhu i stranama nosa. kultivisanje virusa visoko specifična dijagnostička metoda,
Od oftalmoloških komplikacija opisuju se akutni i odloženi koja može pomoći u razlikovanju VZV od drugih virusnih pa-
keratitis, uveitis, konjuktivitis, skleritis, retrakcija kapaka, togena, značajno manja senzitivnost testa i odloženo dobi-
okulomotorna pareza, paralitička ptoza, glaukom, optički janje rezultata predstavljaju bitna ograničenja. Uzorke za la-
neuritis, pa čak retinalna nekroza sa rizikom od bilateralnog boratorijsku dijagnostiku je najbolje uzimati sa baze vezikula
slepila. Oftalmološke komplikacije se mogu javiti odloženo u ispunjenih bistrim sadržajem. Kruste takođe predstavljaju
odnosu na početak bolesti, čak do 4 nedelje od pojave prvih pogodan materijal za PCR test. Pošto virusni proteini perzi-
simptoma, stoga je kod ovih pacijenata neophodno redov- stiraju i nakon prekida virusne replikacije, PCR i DFA testovi
no praćenje od strane oftalmologa . HZ oticus se karakte- mogu biti pozitivni i u situacijama kada su kulture sterilne.
31
riše zahvatanjem VII i VIII kranijalnog nerva. Nastaje usled Pored toga, primenom PCR testa je često moguće ustanoviti

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2022; 1(2):8-15. 11