Page 15 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Tabela 1. Ključne anatomske i fiziološke razlike između odraslih i dece 6
Karakteristike Kliničke implikacije
Anatomske: potencijalni rizik od povrede nerava i struktura u okolini
nervi, krvni sudovi i tetive su manji, površni i leže blizu; manje je masnog tkiva; UZ poboljšava preciznost bloka
endonurijum ima manje vezivnog tkiva; nervi imaju manji prečnik uz nepotpunu mijelinizaciju;
potpuna mijelinizacija može potrajati nekoliko godina rani početak i senzornih i motornih blokova; Rizik od produženog
Neonatus: motornog bloka, čak i sa nižim koncentracijom LA;
duralna vreća se završava na S3-S4 (S2 kod odraslih); mora se biti oprezan dok igla napreduje tokom
međukristna linija je na L5-S1 (L4-L5 kod starije dece i odraslih); kaudalnog bloka da bi se izbegla duralna punkcija;
kičmena moždina se završava na L3 (L1 kod odraslih) spinalna anestezija treba da se izvodi ispod L4
Fiziološke:
Usled visokog srčanog minutnog volumena: povećan rizik od srčane toksičnosti;
1) povećana je sistemska apsorpcija LA;
2) relativno visok procenat Na kanala u srcu u otvorenom stanju sa velikim afinitetom prema LA; rizik od akumulacije leka nakon ponovljenih doza lokalnih
anestezija ili tokom neprekidne infuzije;
hepatički metabolizam LA nije u potpunosti funkcionalan do 9 meseci;
smanjena je koncentracija alfa 1 kiselog glikoproteina do navršene prve godine; deca su manje sklona hipotenziji posle neuroaksijalnog bloka
lumbalna simpatička komponenta je slabo razvijena kod dece
nekoj vrsti sedacije - od površne pa do opšte anestezije, jer Izbor bloka i tehnike izvođenja
je teško dete ubediti da leži mirno tokom izvođenja bloka .
4
Međutim, ukoliko je dete dobro pripremljeno psihološki, a Topikalna anestezija - uglavnom se koristi EMLA krema
naročito ukoliko proceduri prisustvuje dobro pripremljen (2,5% prilokain i 2,5% lidokain). Najbolji efekat je kroz 60-90
roditelj, regionalnu anesteziju je moguće izvesti i pri bud- min. Kremu treba obrisati oko 15 min pre intervencije da
4
nom stanju pacijenta . S druge strane kod dece, izvođenje bi se neutralizovala vazokonstrikcija izazvana prilokainom .
7
regionalnog bloka u budnom stanju može dovesti do uzne- Infiltracija rane se može izvesti kod budnog deteta uz
mirenosti i pokreta tokom postavljanja bloka. Malo je ve- dobru psihološku pripremu . Neophodno je koristiti najta-
4
rovatno da će uplašeno dete prijaviti simptome sistemske nje igle, sporo injicirati LA (Local Anesthesia) s unutrašnjeg
toksičnosti na lokalne anestetike (Local Anesthetic Systemic dela rane ka spolja i imati u vidu da su alkalizovani rastvori-
Toxicity, LAST). Zajednički komitet Američkog i Evropskog LA manje bolni .
10
udruženja regionalne anestezije preporučuje standard da
se PRA izvodi pod opštom anestezijom ili dubokom seda- „Single shot“ tehnike se odnose na jednokratni blok,
cijom . jednostavne su za izvođenje, pa imaju brojne indikacije. Ni
7
ove tehnike nisu bez rizika. Može doći do mehaničke po-
Broj komplikacija PRA je izuzetno mali. Udruženje pe- vrede iglom, kompresije/ishemije i neurotoksičnosti, ali ovi
dijatrijskih anesteziologa francuskog govornog područja sporedni efekti su uglavnom retki i prolazni .
4
(Anesthesistes-reanimateurs Pediatriques D'expression Fran-
caise, ADARPEF) je objavilo nizak procenat komplikacija Spinalna anestezija se najčešće primenjuje kod visoko-
(0,12%) , dok je Mreža pedijatrijske regionalne anestezije rizičnih prematurusa da bi se sprečili sporedni efekti opšte
8
(Pediatric Regional Anesthesia Network, PRAN) prijavila samo anestezije . Trajanje ovog bloka je kratko, a čak i kod isku-
10
0,024% prolaznih neuroloških deficita . snih anesteziologa može nastati značajan broj slučajeva gde
9
blok ne funkcioniše.
Odavno je objašnjeno zašto se i kod sasvim male dece
zadržava hemodinamska stabilnost čak i posle centralnih Kaudalni blok je najčešće primenjivana regionalna teh-
blokova. Razlozi su: nedovoljna zrelost simpatičkog nervnog nika u dečijoj anesteziji zato što se lako i brzo izvodi kod ve-
sistema, relativno manji volumen donjih ekstremiteta i kom- ćine dece pri čemu obezbeđuje analgeziju donjih ekstremi-
penzatorna vazokonstrikcija u neblokiranim krvnim sudovi- teta i donjeg dela abdomena . Kada se hirurška intervencija
11
ma. izvodi ispod nivoa umbilikusa ili na oba donja ekstremiteta
ima prednost u odnosu na periferne nervne blokove.
Bezbednost pacijenata pri primeni PRA počiva na ade-
kvatnoj preproceduralnoj pripremi (anamnestički/heteroa- Blok nerava donjih ekstremiteta može, u određenim
namnestički podaci, klinički pregled), poznavanju anatom- slučajevima, biti odgovarajuća zamena za kaudalni blok .
4
skih i fizioloških specifičnosti dečjeg uzrasta, kao i tehnika Perifernim nervnim blokom obezbeđuje se analgezija ogra-
regionalne anestezije. Neophodno je napraviti pravilan iz- ničena na operativno polje uz dva puta duži analgetski efe-
bor lokalnih anestetika i adekvatno ih dozirati, poznavati kat u odnosu na kaudalni blok uz istovremeno izbegavanje
moguće komplikacije, na vreme ih prepoznati i promptno mogućih neželjenih efekata centralnih sprovodnih blokova
kupirati. Korišćenje perifernih nervnih stimulatora ili ultra- kao što su retencija urina i motorna blokada. Fascia illiaca
zvuka u identifikaciji odgovarajućih nerava bi trebalo da po- blok, kojim se postiže analgezija u inervacionim područjima
čiva na dobrom poznavanju te opreme i iskustvu u njenom femoralnog, obturatornog i lateralnog femoralnog kutanog
korišćenju. nerva predstavlja odličan izbor za postizanje analgezije do-
njeg ekstremiteta kod dece. Blok ada femoralnog i išijadič-
nog nerva kod dece se lako izvode tehnikama sličnim onima
kod odraslih.

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):12-20. 13