Page 32 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

i sprovođenja nadražaja u drugim delovima srca . Patofi- Iznenadna srčana smrt
1-5
ziološki klasično se navode tri mehanizma nastanka disri-
tmija: pojava kruženja u nekom delu srca, pojava naknadnih Iznenadna srčana smrt je prirodna, neočekivana smrt
potencijala ili neuobičajenih pojava automatizma. Kod dece usled srčanih uzroka, koja nastaje unutar jednog sata od
disritmije su najčešće vezane za pojavu kružnih mehaniza- početka akutnih simptoma i prethodi joj nagli gubitak sve-
ma . U odnosu na mesto nastanka disritmije se dele na sti. Prisustvo srčanog oboljenja može biti poznato od ranije,
1-3
atrijalne i ventrikularne, a klinički se prezentuju akutno ili ali su vreme i način smrti neočekivani. Mora se razlikovati od
hronično . iznenadnog srčanog zastoja, koji zapravo predstavlja izne-
6, 7
nadni prekid srčane aktivnosti usled koje pacijent postaje
Mogu nastati u svim dečijim uzrastima, ali su najčešće nereaktivan na spoljašnje nadražaje, prestaje normalna di-
kod novorođenčadi, mlađe odojčadi i u preadolescentnom sajna funkcija i izostaju znakovi cirkulacije kao što je pulsna
uzrastu . Javljaju se i u fetalnom dobu, pa govorimo i o fe- aktivnost. Ukoliko se ne preduzmu mere reanimacije, ovo
5
talnoj aritmologiji, gde se susrećemo sa različitim vrstama stanje progredira u iznenadnu srčanu smrt. Priori je 2015.
aritmija: kongenitalni kompletni atrioventrikularni blok godine moguće uzroke iznenadne smrti kod odraslih pode-
(Congenital complete atrioventricular block, CCAVB) najčešće lio na: 1) ishemijsku bolest srca; 2) nasledne kanalopatije; 3)
kod neonatalnog lupusa, supraventrikularna paroksizmalna defekte mutacije gena KCNQ1, KCNH1 i SCN5a; 4) kardio-
tahikardija (Paroxysmal Supraventricular Tachycardia, PSVT) miopatiju; 5) srčanu slabost; 6) valvularnu bolest; 7) konge-
sa dekompenzacijom srca i hidropsom, a ređe su prisutne nitalne srčane anomalije (Tetralogy Of Fallot, ToF), i ostale
i druge aritmije . Mada su disritmije dečjeg doba relativno nekardiološke uzroke.
5
česte, srećom, najčešće su benigne . Signifikantne disritmije
6
imaju incidencu preko 2%, mada se, ako govorimo uopšte- SCD čini 10% uzroka smrti u populaciji starijoj od jedne
no o svim poremećajima ritma srca, ova incidenca povećava godine života. Smatra se da je uzrok primarna maligna ko-
i do 25% . Postoje brojne mogućnosti klasifikacije aritmija morska aritmija, a uzrok (osim primarne aritmije) može biti
7
koje se zasnivaju na kliničkim i elektrokardiografskim krite- USA, primarna bolest srčanog mišića ili bolest koronarnih
rijumima. arterija. SCD nastupa u periodu od jednog sata od pojave
precipitirajućih simptoma 6, 7 . Mogući uzroci, koji su često
Najšire prihvaćena klasifikacija disritmija u dečjem uzra- neprepoznati, najčešće su vezani za stenoze i insuficijencije
stu, deli se na tri osnovne grupe: poremećaji ritma vezani bikuspidalne aortne valvule, opstrukcije izlaznog trakta leve
za sinusni čvor (nenormalno stvaranje ili odavanje impulsa), i desne komore, nakon operacija ToF i transpozicije velikih
poremećaji ritma usled stvaranja ektopičnih impulsa i po- krvnih sudova, posle Fontana, fibrilacije pretkomora bilo
remećaji ritma zbog oštećenja sprovođenja impulsa . Disri- kog uzroka, hipertrofične kardiomiopatije i sindroma dugog
1
tmije mogu biti tranzitorne ili permanentne; pretkomorske QT intervala, kao i drugih mnogobrojnih uzroka. SCD kod
ili komorske; urođene (strukturalno normalno srce ili nesta- dece delimo na SCD novorođenčadi, odnosno SCD odojčadi
bilna angina (Unstable Angina, USA)) ili stečene (reumatska i SCD dece iznad jedne godine života. Glavne karakteristike
groznica, miokarditis, indukovane toksinima, lekovima ili SCD su da su način i vreme smrti neočekivani i iznenadni.
metaboličkim poremećajima), ali mogu biti i sekvele hirur-
ške intervencije (korekcije kongenitalne anomalije srca), ne- Prodromalna faza (prva faza) ide obično sa bolom u gru-
posredno postoperativno ili pak kraći ili duži period nakon dima, prekordijalnim opresijama (palpitacijama), otežanim
radikalne ili palijativne operacije, pa i hibridne . disanjem i osećajem opšte slabosti. Druga faza je početak
7
patofiziološkog poremećaja, ispoljava se ishemijom ili ari-
Pojednostavljujući znanja svakodnevnog rada o pedi- tmijom, a klinički se pojavljuju promene u kliničkom statusu,
jatrijskim aritmijama, postoje u ovom momentu tri velika sa simptomima bola u grudima, hipotenzijom, aritmijama i
problema koji opterećuju pedijatrijsku aritmologiju i koji su otežanim disanjem . Srčani zastoj je treća faza koja je obele-
6
samim tim u fokusu interesovanja i kompletne pedijatrije, o žena gubitkom efektivne sistemske cirkulacije koja uzrokuje
čemu će biti reči u daljem tekstu. To su pre svega iznenadna iznenadni gubitak svesti. Biološka smrt je četvrta faza SCD,
srčana smrt kod dece, fetalne aritmije i postoperativne - in- a nastupa nakon srčanog zastoja . Vreme stvarnog nastu-
6
cizijske aritmije. Iznenadna srčana smrt čini velik procenat pa biološke smrti je varijabilno jer ono zavisi od eventualno
svih smrti, naročito iznad prve godine života, i u najvećem uspešnog reanimacijskog postupka i mogućoj ponovnoj us-
broju slučajeva nas zatekne nespremne. Sem toga, mnogo postavi spontanog krvotoka, ali po novijim naučnim istra-
je različitih uzroka uled kojih do ovoga dolazi i u odraslom, a živanjima, čak 90% SCD nema prodromalnu fazu niti bilo
pogotovo u dečjem uzrastu. Sa druge strane, fetalne aritmi- kakav poznati faktor rizika.
je se teško otkrivaju, a još teže tretiraju. Postoperativne (in-
cizijske) aritmije, uprkos istraživanjima i novim saznanjima, Iako je glavni uzrok SCD, poremećaj ritma u dečjem
su uglavnom nepredvidive. uzrastu, on je dokazan u tek do 20% smrtnih ishoda, a kod
odraslih u više od 50% slučajeva. Glavnu razliku između
iznenadne SCD i srčanog zastoja (cardiac arrest) čini ire-
verzibilinost prekida bioloških funkcija prisutnih u nagloj
smrti, dok je u srčanom arestu prekid funkcije potencijalno

30 DOI: 10.5937/Galmed2411028B