Page 71 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

kompletniji program koji će obuhvatati i vežbe istezanja i Slika 2. Vežbe u položaju na 4 tačke oslonca: mačka-kamila isteza-
vežbe jačanja muskulature trupa. Kasnije smo shvatili i važ- nje (Klinika za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju, Niš)
nost individualnog pristupa, pa je program postao indivi-
dualno koncipiran i sprovođen. U novije vreme uključen je
i CBT. Sada su rezultati značajno bolji i smanjen je procenat
rezistentnog i rekurentnog bola kod naših pacijenata sa
CLBP. Bazični program spinalne segmentne stabilizacije koji
se sprovodi u Klinici za fizikalnu medicinu, rehabilitaciju UKC
Niš, čini 15 vežbi, koje kombinuju statičke kontrakcije mišića
stabilizatora lumbalnog segmenta (LM/TrA) sa dinamičkim
vežbama jačanja i istezanja mišića leđa i abdomena. Izvode
se iz različitih početnih položaja, na stabilnom i nestabilnom
osloncu (pilates lopta). Imaju za cilj da aktiviraju duboki sloj
mišića leđa i abdominalnu muskulaturu.

Slika 1. Provera zaštitne kokontrakcije LM/TrA (Klinika za fizikalnu
medicinu i rehabilitaciju, Niš)
Vežbanje počinje manevrom uvlačenja abdominalnog
zida (ADIM), što u suštini predstavlja udruženu statičku
kontrakciju LM i TrA (slika 1). Zatim se izvode vežbe u stoje-
ćem stavu: iskorak sa fleksijom u kuku i kolenu, iskorak uz
kontralateralno istezanje, vežbe disanja uz istezanje; vežbe
u položaju sa 4 tačke oslonca: unilateralno istezanje, kon-
tralateralno istezanje, mačka-kamila (slika 2), vežbe disanja
uz istezanje. Ležeći na leđima izvodi se zadnja inklinacija
karlice (hook-lying), mali most (bridging), polutrbušnjaci sa
ili bez vežbanja aduktora, donji trbušnjaci - odizanje jedne/
obe noge savijene u kolenima, od podloge do fleksije u kuku
i kolenu od 90°, vežbe za kukove, vežbe jačanja i istezanja
mišića donjih ekstremiteta. Vežbe u sedećem položaju i leže-
ći na boku se dodaju u kasnijim fazama vežbanja ukoliko pa-
cijent nema bolove i ukoliko dijagnoza to dozvoljava. Rade
se i vežbe na nestabilnom osloncu (pilates lopta): bridging,
istezanje, kasnije uz unilateralno i kontralateralno istezanje
ekstremiteta. Program sadrži i ergonomsko savetovanje.
Pacijenti se obučavaju samostalnom nastavku izvođenja ve-
žbi u kućnim uslovima.

Zaključak

Terapija izbora za hronični bol u leđima je kineziterapija. Dosadašnja istraživanja potvrđuju značaj
vežbi stabilizacije u smanjenju bola i poboljšanju funkcionisanja pacijenata sa CLBP. U najavi su

nove studije koje će nam doneti konkretnije informacije o doziranju, načinu izvođenja i najboljoj
kombinaciji vežbi za svakog pacijenta ponaosob. Savremeno posmatranje hroničnog bola ide dalje
od biopsihosocijalnog modela i uključuje profesionalne, socijalne, kulturološke, religiozne i etičke
aspekte, prevazilazi individualne okvire i prebacuje odgovornost na širu zajednicu, pozivajući na
sistemske promene. Gledajući sa optimizmom u budućnost, možemo se sa razlogom nadati da će se
uskoro broj pacijenata koji dolaze zbog bola u leđima kod lekara značajno smanjiti.

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):65-71. 69