Page 89 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

SMERNICE ZA PERIOPERATIVNO LEČENJE

DECE SA DIJABETES MELITUSOM

GUIDELINES FOR PERIOPERATIVE TREATMENT

OF CHILDREN WITH DIABETES MELLITUS

Vesna Stevanović
1, 2
Ana Mandraš sa dijabetesom u raznovrsnim medicinskim situacijama
1, 2
Igor Krunić rezultira boljim ishodima lečenja. Ipak, mogu nastati
2
Nenad Mladenović akutne perioperativne komplikacije tipa ketoacidoze,
3
Marija Stević 1, 4 hiperglikemijskog hiperosmolarnog stanja i hipo/
1 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija hiperglikemije, tako da je veći oprez neophodan
2 Služba za anesteziju, Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta kada je reč o hirurškom pedijatrijskom bolesniku sa
Republike Srbije ,,dr Vukan Čupić“, Beograd, Srbija dijabetes melitusom.
3 Služba anesteziologije sa reanimatologijom, Opšta bolnica Ćuprija,
Ćuprija, Srbija Ključne reči: dijabetes melitus, dete, anestezija,
4 Služba za anesteziju, Univerzitetska dečja klinika, Beograd, Srbija hirurške procedure, insulin, komplikacije dijabetesa

Korespondencija sa autorom:
Kl. Asist. dr Vesna Stevanović
Uvod
Služba za anesteziju, Institut za zdravstvenu zaštitu majke i
deteta Republike Srbije „Dr Vukan Čupić“, Radoja Dakića 6-8, Dijabetes melitus (DM) je najčešće endokrino i metabo-
Beograd, Srbija ličko oboljenje, kako kod odraslih, tako i kod dece. U Srbiji
više od 4.000 dece ima dijagnozu DM. Sama bolest, dijagno-
nadjenka9@gmail.com stika, lečenje i principi perioperativnog lečenja dece sa DM
imaju određene specifičnosti u odnosu na ovu bolest kod
odraslih . Najzastupljeniji tip bolesti kod dece je DM tip 1
1, 2
koji se najčešće javlja kod dece školskog uzrasta, sa pikom
Sažetak oko 10. do 14. godine života . Kao etiološki faktori navode se
3
Dijabetes melitus je hronična i podmukla bolest koja virusne infekcije, dijete, autoimune bolesti, genetske muta-
se može javiti u svim uzrastima tokom detinjstva. cije i sindromi. DM tip 2 viđa se kod 1% dece sa dijagnozom
šećerne bolesti . Najčešće se simptomi javljaju oko 12. do
4, 5
Sama bolest, dijagnostika, lečenje i komplikacije imaju 14. godine života, kod gojazne dece sa pozitivnom porodič-
određene specifičnosti u dečjem uzrastu u odnosu nom anamnezom . Sekundarni dijabetes se može razviti i u
6
na odrasle osobe obolele od ove bolesti. Ređe nego dečjem uzrastu kao posledica bolesti ili traume pankreasa,
kod odraslih, dijabetes melitus može biti komorbiditet a takođe može biti indukovan lekovima, toksinima, drugim
kod hirurškog pedijatrijskog bolesnika. Perioperativni endokrinim oboljenjima ili u sklopu infekcije. Stres hipergli-
metabolički stres nastaje kao posledica promene kemija (Stress Hyperglycemia, SHG) se javlja kod prethodno
rutine kontrole šećerne bolesti, emocionalnog stresa i normoglikemične dece. Nastaje zbog povećanog lučenja
anksioznosti, hirurške bolesti i vrste operativnog zahvata. „stres hormona” (kateholamini, kortizol) koji se stvaraju u
akutnim patološkim stanjima (kod traume, opekotina, povi-
Režim perioperativnog lečenja dece sa dijabetesom zavisi šene telesne temperature ili infekcije), a imaju kontraregu-
od preoperativnih terapijskih režima (insulin vs oralni latorno dejstvo. Određeni procenat dece sa SHG u odraslom
hipoglikemici), složenosti hirurške intervencije, kao i od dobu može razviti DM.
dužine preoperativnog i postoperativnog gladovanja.
Dobro poznavanje bolesti sa svih aspekata (tip dijabetesa,
vrsta terapije, stepen metaboličke kontrole bolesti, Dijagnoza DM u dečjem uzrastu
hronične komplikacije) je krucijalno za preoperativnu Dijagnoza DM se postavlja na osnovu kliničke slike i la-
pripremu ili donošenje odluke o odlaganju elektivne boratorijskih analiza. Kliničku sliku odlikuju polidipsija, poli-
operacije ili urgentnom lečenju u cilju pripreme za hitnu fagija, gubitak telesne težine, nokturija, poliurija, smetnje sa
operaciju. Dokazano je da primena protokola zasnovanih vidom, promene u ponašanju, sklonost ka infekcijama, pro-
na dokazima za perioperativno lečenje dece blemi sa rastom, a neretko i ketoacidoza. U laboratorijskim

87
SMERNICE I PREPORUKE Galenika Medical Journal, 2024; 3(11):87-93. 87