Page 63 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

AMBULANTNO LEČENJE PLUĆNE

TROMBOEMBOLIJE - PREPORUKE

I NAŠA ISKUSTVA

OUTPATIENT TREATMENT OF PULMONARY

THROMBOEMBOLISM - RECOMMENDATIONS
AND OUR EXPERIENCES

Marija Laban Uvod
1
Jelena Janković
1, 2
Jasmina Opačić Plućna tromboembolija (Pulmonary Thromboembolism,
1
Marina Đikić 3 PTE) i tromboza dubokih vena (Deep vein thrombosis, DVT)
čine venski tromboembolizam (Venous thromboembolism,
1 Klinika za pulmologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Beograd, VTE). U 70% slučajeva PTE je udružena sa dubokom ven-
Srbija
skom trombozom. PTE je treća kardiovaskularna bolest po
2 Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija učestalosti, nakon infarkta miokarda i moždanog udara .
1
3 Urgentni centar, Univerzitetski klinički centar Srbije, Beograd, Srbija Prema različitim epidemiološkim studijama, godišnja stopa
incidence za PTE kreće se od 39 do 115 na 100.000 stanov-
Korespondencija sa autorom: nika, a podaci ukazuju i da postoji trend opadanja smrtnosti
od akutne PTE . Nelečena akutna PTE ima stopu mortaliteta
2
Dr Jasmina Opačić
do 30%, dok je stopa mortaliteta lečene PTE, nakon tri me-
Klinika za pulmologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Dr seca, od 8-17%. Mortalitet hemodinamski stabilnih normo-
Koste Todorovica 26, Beograd, Srbija tenzivnih pacijenata je 2%. Plućna hipertenzija, kao kompli-
jasmina89.opacic@gmail.com kacija mesec dana nakon akutne PTE, zaostaje kod čak 25%
bolesnika .
1
Faktori rizika za VTE dele se na faktore velikog, srednjeg
Sažetak i malog rizika. Faktori velikog rizika su prelomi kuka, kole-
na, velike hirurške intervencije i trauma; faktori srednjeg
Dijagnoza plućne tromboembolije sve je češća u kliničkoj rizika su centralni venski kateter, hemioterapija, maligniteti,
praksi, zbog čega postoji potreba za ambulantnim kardiorespiratorna slabost, trudnoća, porođaj, trombofilija,
lečenjem. Odluka o tome zavisi od kliničke slike, faktora hormonska terapija, in vitro fertilizacija; dok su faktori ma-
rizika, rizika od krvarenja, komorbiditeta, laboratorijskih log rizika nepokretnost, gojaznost, DM (Diabetes Mellitus),
starije životno doba, venski varikoziteti.
parametara, adherence i socijalnog faktora. Pacijenti
koji ispunjavaju PESI I, PESI II i sPESI kriterijume niskog Osnovni elementi dijagnostike su klinička prezentacija
rizika od smrtnosti, kao i pacijenti sa Hestia skorom uz anamnestičke podatke, procena pre-test verovatnoće za
0, lečenje mogu započeti ambulantno. Iako se mogu PTE (revidirani Ženeva skor za utvrđivanje kliničke verovat-
primeniti zajedno, niskomolekularni heparin i direktni noće da je u pitanju PTE), vrednost D-dimera i vizualizacione
oralni antikoagulansi, niskomolekularni heparin i oralni dijagnostičke metode. PTE je stratifikovana prema riziku od
smrtnosti na osnovu indeksa težine PTE (Pulmonary Emboli-
antagonisti vitamina K, zlatni standard je primena samo sm Severity Index, PESI) i modifikovanog i pojednostavljenog
novih, direktnih oralnih antikoagulanasa. Ambulantni PESI (simplified Pulmonary Embolism Severity Index, sPESI)
tretman traje najmanje tri meseca, a zavisi od više činilaca, skora na mali, srednji i visok rizik. Kandidati za ambulantni
najpre od reverzibilnosti faktora rizika. Iako se lekari i dalje tretman su bolesnici sa malim rizikom od smrtnosti od PTE,
retko odlučuju za započinjanje ambulantnog tretmana prema PESI skoru. Očekivani procenat pacijenata sa potvr-
plućne tromboembolije, ispitivanja ukazuju da je ovakav đenom PTE je oko 10% u kategoriji niske verovatnoće, 30%
način lečenja bezbedan, da smanjuje rizik od bolničkih u kategoriji intermedijarne verovatnoće i 65% u kategoriji
3
infekcija, troškove i omogućava bolji kvalitet života. visoke verovatnoće . Negativna prediktivna vrednost D-di-
mera je visoka, te normalne vrednosti D-dimera čine plućnu
Ključne reči: plućna embolija, Hestia kriterijumi, tromboemboliju malo verovatnom, dok je pozitivna predi-
ambulantno lečenje, antikoagulansi ktivna vrednost povišenog D-dimera niska, tako da njegovo
određivanje nije korisno za potvrdu dijagnoze PTE . Plućna
1

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(8):61-66. 61