Page 53 - GALENIKA MEDICAL JOURNAL

Odluka o preusmeravanju nastaviti let ka krajnjem odredištu. U slučaju da se u avionu
leta - prizemljenje aviona ne nalazi lekar, pilot mora prizemljiti avion na najbliži aero-
drom, kako bi zemaljsko medicinsko osoblje konstatovalo
Najčešći razlozi za preusmeravanje aviona zbog hitnog smrt putnika 3, 11 .
medicinskog stanja putnika u avionu su: bol u grudima,
akutni koronarni sindrom, teška dispneja, mogući moždani Odluku o preusmeravanju pravca leta i prizemljenju
udar, epi-napad, jak bol u stomaku koji ne prolazi uz prime- aviona može doneti samo pilot/kapetan aviona na osnovu
njenu terapiju, hitna akušerska stanja, agitiran putnik, put- informacija o zdravstvenom stanju putnika od strane lekara
nik bez svesti koji ne reaguje na primenjenu terapiju, akutni i posade aviona, instrukcija od strane kontaktirane medi-
zastoj srca . Troškovi preusmeravanja i vanrednog prize- cinske pomoći sa zemlje, udaljenosti od krajnje destinacije i
2, 3
mljenja aviona zavise od veličine aviona i iznose od 20.000- najbližeg aerodroma, vremenskih uslova, leta iznad kopna/
725.000 dolara. Preusmeravanje aviona sa planirane desti- okeana, geopolitičkih okolnosti, raspoloživih tehničkih i me-
nacije do najbližeg aerodroma zbog hitnog medicinskog dicinskih resursa na najbližem aerodromu kao i želje putni-
stanja putnika se dešava u oko 4,4% slučajeva . ka da nastavi lečenje na krajnjoj destinaciji 11, 32, 33 .
6
U slučaju da putnik premine tokom leta, smrt putnika
u avionu može da konstatuje samo lekar. Ako je u avionu
prisutan lekar koji nakon pregleda konstatuje da je putnik
preminuo, pilot u zavisnosti od pravila avio kompanije može

Zaključak

Iako je letenje avionom generalno bezbedan i udoban način transporta, u putničkoj kabini aviona
vladaju specifični uslovi koji mogu uticati na odvijanje fizioloških procesa u organizmu i nastanak
hitnih medicinskih stanja. Od posebnog značaja su hipoksija i ekspanzija zarobljenih gasova u
uslovima sniženog barometarskog pritiska, zbog kojih postoje apsolutne i relativne kontraindikacije
ili potreba za odlaganjem leta za određena akutna i hronična stanja i postoperativni period. Prisustvo
lekara-putnika u rešavanju hitnih medicinskih stanja tokom leta avionom je od neprocenjivog značaja

za stabilizaciju ugroženog putnika i konačnu odluku pilota o prizemljenju aviona.

Abstract

Almost four billion passengers travel aboard commercial airliners every year. Last year In-flight medical emergencies (IMEs)
were relatively common and occurred in a complex environment with limited medical resources. More recent data shows
that IMEs occur in one passenger for every 604 flights or 24-130 IMEs for every one million passengers, more often in
people over 70 years old.

Due to the drop in barometric pressure, there are specific conditions in the aircraft passenger cabin that can affect the
occurrence of IMEs. Most importantly it is hypobaric hypoxia, which can lead to the development of hypoxia-related
symptoms in chronic patients with respiratory, cardiovascular, and hematological diseases. With reduced barometric
pressure gases in body cavities and medical equipment can expand by 30%, this can lead to IMEs in recently operated
patients (wound dehiscence, bleeding), middle ear and sinus diseases, subocclusions, and lung problems (pulmonary bulla).
Other factors that contribute to the occurrence of IMEs are limited movement (deep vein thrombosis), dry and cold air
(dehydration), jet lag, turbulence, and psychological stress.

IMEs most commonly involve syncope or near-syncope (32.7%), gastrointestinal (14.8%), respiratory (10.1%), and
cardiovascular (7.0%) symptoms. Because of ethical, and in some countries also legal responsibilities, doctor-passengers
are a great help in the treatment of IMEs. Emergency landing of the aircraft when an IME occurs happens in an estimated
4.4% of cases.

REVIJALNI RADOVI Galenika Medical Journal, 2023; 2(8):44-52. 51